40 dagen het kraamgezin verzorgen

“Er zal waarschijnlijk een generatie overheen moeten gaan om het mogelijk te maken dat een periode van 40 dagen rust en verzorging van een kraamgezin weer gewoon wordt.” We waren met een groep geïnteresseerden van voornamelijk geboorteprofessionals waarvan enkelen zelf zwanger waren en de meesten moeder van jonge kinderen naar De Plek in Leiden gekomen. Tamara Schvitz van het Postnatal Support Network Amsterdam vertelde ons over het concept 40 dagen ondersteuning en de rol die een postnataal support netwerk kan vervullen in onze regio.

De vraag van deze generatie

Ik vond het confronterend om te realiseren dat mijn generatie niet mee kon maken wat zo’n basaal recht is. In de meerderheid van de landen is het heel gewoon dat prille gezinnen ondersteund worden voor een lange periode. Slechts enkele generaties geleden was het ook nog vanzelfsprekend in Nederland. Nu is het helemaal niet vanzelfsprekend en praktisch nauwelijks rond te krijgen. Mijn generatie moet erom vragen. Aan wie? Hoe? En in de spaarzame tijd dat de helper er kan zijn, weet die ook niet goed hoe te ondersteunen, want velen zijn niet opgegroeid met de kennis en kunde van het verzorgen van babies en ouders.

Kraamhulp in Nederland: professionele medische verzorging en huishoudelijke ondersteuning

We hebben toch kraamhulp? hoor ik je denken. Ons systeem van kraamverzorging aan huis door een professionele verzorgster is ontzettend waardevol en uniek in vergelijking met andere landen. Het is een stap in de goede richting maar het kent wat mij betreft ook wat nadelen. Wanneer de hulp weggaat na 10 dagen lijkt de kraamtijd over en heerst het idee dat de zorg weer volledig door de ouders zelf kan worden gedaan. Bovendien biedt de kraamverzorgster vooral medische verzorging en huishoudelijke verzorging, in veel mindere mate emotionele ondersteuning. Tot slot is met de komst van de professionele kraamzorg ruimte voor ondersteuning door familie en vrienden kleiner geworden. Met als gevolg dat familie en vrienden niet meer leren hoe ze voor een kraamgezin moeten zorgen.

Professionele emotionele ondersteuning: Postnatale Doula

Het Postnatal Support Network wil het tij keren en vult dat gat in onze kennis en kunde met trainingen. Het netwerk verzorgt opleiding tot Postnatal Doula en daarnaast runt het een netwerk van vrijwilligers die gezinnen informeren en ondersteunen bij het aanspreken van hun netwerk om kraamondersteuning te vragen.

Goede helpers

Wat kraamgezinnen vooral nodig hebben is ‘helpers’ die de fragiele staat van hun gezin kennen en begrijpen en die de behoeften van het gezin voorop stellen. In de praktijk werkt het zo dat helpers de behoeften van het gezin kennen en respecteren. Helpers verzorgen het gezin met zaken die vooraf zijn overeenkomen zoals eten verzorgen, schoonmaken, boodschappen doen en een luisterend oor zijn.

Groeien in de rol van ouder zonder vervullen rol van vriendin of dochter

Het is ontzettend belangrijk dat de kraamtijd goed wordt voorbereid, want wanneer het zover is, zijn de ouders zo ondersteboven dat ze niet meer goed kunnen aangeven wat ze nodig hebben. Daarom is het aan te raden halverwege de zwangerschap in een geboorteplan een alinea over de kraamtijd op te nemen en het ondersteunende netwerk kan in kaart te brengen. Vervolgens moet het netwerk worden gevraagd om hulp en worden uitgelegd in wat voor staat ze de nieuwe ouders kunnen aantreffen. Het kan voor een vriendin die hulp komt brengen vreemd overkomen als haar vriendin geen zin heeft in gezellig babbelen. Een prille moeder/ vader heeft ruimte nodig om niet langer de rol van vriend(in), dochter/ zoon te vervullen maar te groeien in de rol van ouder en het is prettig als de helper dat vooraf al ziet aankomen.

Haalbaar en prettig hulp bieden  

Sinds de informatieavond die ik in Amsterdam bezocht vorig jaar heb ik via het netwerk samen met andere helpers in Leiden een gezin ondersteund door de jonge kinderen regelmatig op te vangen. Het bleek een win-win situatie omdat mijn jonge kinderen het heerlijk vonden om met hen te spelen. Zo kan praktische hulp voor iedereen haalbaar en prettig zijn. We bereidden het wel voor door vooraf af te spreken welke hulp ik zou leveren, hoe en hoe vaak en door de kinderen aan mij te laten wennen voordat de baby geboren was. Uit mijn ervaring kan ik zeggen dat die voorbereiding essentieel was om goede hulp te kunnen geven aan dit kraamgezin. Dit geef ik dan ook mee aan vrouwen die bij mij komen dansen. Ik informeer hen over de kraamperiode en help hen om zich voor te bereiden en de hulpvraag te durven uitspreken.

‘Rust en hechting’ voor gezinnen in Leiden

Ik ben heel erg blij met het Postnatal Support Network dat een stem geeft aan de noodzaak van verlengde kraamondersteuning en dat ze ons praktische tools in handen geeft. Daarmee kunnen we de omstandigheden zo beïnvloeden dat we kraamgezinnen de grootste kans geven op rust en het groeien in hun gezin-zijn. Gaaf dat ze nu ook actief is in Leiden! Geïnteresseerden kunnen zich aanmelden bij het Leiden Postnatal Support Network