Samenwerken voor een snellere en soepeler bevalling

Handleiding voor een ondersteunende rol van de geboortepartner tijdens de bevalling

Ilse kon niet slapen van haar pijnlijke buik en bekken en zat op de bank filmpjes te kijken. Met een timer paraat maakte ze notities over de lengte van haar weeën. Haar man sliep.

“Ik wilde mezelf toen op die manier bezighouden, maar de volgende bevalling zou ik het fijner vinden als iemand bij me was.” – Ilse –

Iemand bij me

Wanneer iemand in de ruimte ontspannen bij je is maakt dat een wereld van verschil. Je geboortepartner kan je taken uit handen nemen en je verzorgen. Onderzoek toont aan dat vrouwen waarbij continu iemand aanwezig is sneller en soepeler bevallen. [blijkt uit onderzoek uit 1993 van Marshall Klaus, Phyllis Klaus en John Kennell]. Heb jij een geboortepartner? Jouw partner is een goede kandidaat voor die rol, maar ook wordt vaak een vriendin, moeder, zus of een professionele geboortepartner (Doula) gevraagd.

Beestachtig

Het kijken op de klok, noteren van tijden en ook het kijken naar film spreken die delen van de hersenen aan die je alert houden. Een bevallende vrouw die zich alleen voelt en zelf taken als weeën timen op zich neemt zal zich minder gemakkelijk overgeven aan de bevalling. Het bevallingsproces krijgt minder ruimte door haar gedrag. De start van een bevalling vraagt juist om ontspanning, loslaten, openen. Allemaal processen die worden aangestuurd door het deel van het brein dat het animale zenuwstelsel wordt genoemd.

Een geboortepartner:

  • zorgt ervoor dat je je gesteund en veilig voelt waardoor je je beter kunt ontspannen. Dit stimuleert afgifte van ‘gelukshormoon’ oxytocine
  • helpt je ontspannende activiteiten te doen, waardoor dat deel van je brein die de bevalling reguleert goed kan functioneren
  • vangt praktische zaken op zoals logistieke taken en het contact met de buitenwereld zoals zorgprofessionals en familie
  • helpt het mogelijk maken om de focus bij je lichaam en de bevalling te houden. Zo kun je je concentreren op jouw bereidheid te openen en volg je jouw instinct voor een soepeler bevalling
  • helpt je bij (verschillende) bevalhoudingen die pijn verlichten en de bevalling bevorderen Lees hier meer over geboorteposities
  • houdt stressverhogende zaken buiten de bevalkamer. Zodat niet het vlucht-vecht systeem aangespoord door adrenaline, maar het ontsluitingsproces aangestuurd door oxytocine de boventoon voert. (The Oxytocin Factor – Kerstin Uvnas Moberg p24)

“Wacht het verloop verder af” zegt de verloskundige

Het is begonnen! Misschien is de verloskundige al gebeld en in veel gevallen antwoord die met ‘wacht het verloop verder af’. Hoe doe je dat, afwachten? En hoe blijft je geboortepartner ontspannen bij jou? We zetten het op een rijtje, speciaal voor jouw geboortepartner:

Handleiding voor de geboortepartner tijdens ontsluitingsfase

  1. Blijf bij elkaar in de buurt zodat je op haar afgestemd kan blijven. Lopend door de kamer, soezend op de bank, samen naar buiten, het kan allemaal.
  2. Volg de bevallende vrouw. De bevalling verandert voortdurend, ga mee met de afwisseling en stimuleer haar ritme te (her)vinden om met de weeën en pijn om te kunnen gaan.
  3. Is het dag? Soms zakken weeën wat weg. Zolang haar pijnbeleving van weeën het toelaat: doe samen ontspannende dingen: lekker eten & drinken, dansen, zingen, muziek maken of luisteren, zachte massage, knuffelen, ademhalingsoefeningen, simpel koken en positieve verhalen (voorgelezen) luisteren. Deze activiteiten stimuleren allemaal afgifte van oxytocine. Film kijken of dingen regelen werken vaak minder ontspannend.
  4. Is het nacht? Probeer slaap te nemen zolang als het kan. Heeft ze behoefte aan aanraking? Of rustig praten? Wanneer zij teveel pijn heeft om te liggen en wil bewegen, kom dan met haar in beweging. Bijvoorbeeld door op handen en knieën op bed te wiegen. Want door haar ritmisch bewegen of jouw ritmische massage wordt het animale deel van haar brein gestimuleerd. Zo kunnen weeën krachtiger worden terwijl pijnstillende endorfinen in haar lichaam vrijkomen.
  5. Bij krachtiger weeën: help haar ruimte te maken voor de weeën om de bevalling op gang te helpen. Help haar aandacht naar haar lichaam te brengen. Ze kan bewegen zoals goed voelt. Voorbeelden zijn: lopen, stappen, wiegen, (samen) dansen, douchen, in bad, haar aanraken van hoofd tot tenen, haar rug masseren of simpelweg haar handen vasthouden.
  6. Ken je trukendoos. Als je de technieken kent die ze prettig vindt en die bij haar goed werken, kan je die tijdens de bevalling voorstellen en toepassen. Denk aan ademhalingstechnieken, ontspanningstechnieken, bevalhoudingen, bewegingen, affirmaties etc.
  7. Als een van jullie eerder contact met de verloskundige wil maken dan afgesproken om welke reden dan ook, kan je haar altijd bellen.
  8. Vaak kan je niets voor haar doen. Het kan goed zijn dat ze niet aangeraakt wil worden en stilte verlangt. Dat is normaal en je steunt haar door met je aandacht bij haar te blijven en goed op te letten wat ze doet. Zo leer je over haar houdingen en ritme om weeën op te vangen. Ook blijf je in de buurt en paraat zodat ze je hulp kan vragen.

Ben je geboortepartner en heb je het gevoel dat je haar niet (meer) goed kan ondersteunen? Stop, laat haar weten waar je bent, neem pauze. Voor een ander zorgen kan alleen als je ook voor jezelf zorgt. Ga op tijd naar het toilet, eet en drink wat en bedenk dat je je stinkende best aan het doen bent!

Bang om uitgeput te raken?

Het is een veel gestelde vraag door zwangere vrouwen; hoe houd ik het straks vol? Langdurige of op een andere manier zware bevallingen komen voor. Het is een uitdaging om af te wisselen tussen actie en rusten en je te herpakken als het tegen zit. Zowel mentaal als lichamelijk. Jouw geboortepartner kan helpen om die afwisseling te begeleiden. Hou er vertrouwen in dat je jouw instinct kan volgen en je lichaam veel op kan vangen.

Je mag steun krijgen

Precies! Een geboortepartner kan de sleutel vormen tot een voorspoedige bevalling. Iemand die ontspannen en alert bij je is, je met rust laat en zorgt dat anderen je met rust laten. Die je helpt en zorgt dat anderen je helpen. Iemand die je hand vasthoudt en je laat merken dat je het fantastisch doet

geschreven door Assia Kraan – MamaDans & Linda Roodenburg

Zoeken jij en je geboortepartner steun bij jullie voorbereiding op de bevalling en willen jullie de rol van geboortepartner samen bespreken? Neem contact op.

Dansend geboorteposities inzetten

Dansend geboorteposities inzetten

Nog steeds bevallen vrouwen liggend op hun rug, terwijl daar heel wat nadelen aan kleven voor moeder en baby. Bijvoorbeeld dat de bevalling langer kan duren en de vrouw heviger pijn beleeft. Het is ook de positie waarin de geboorteprofessional het beste controle kan uitoefenen en daarom komen vrouwen op hun rug terecht. Lees in dit artikel over het belang van verschillende geboorteposities en de 10 redenen waarop zwangerschapsdans je helpt de efficiënte en comfortabele geboortepositie(s) voor jou en je baby in te zetten.

De beste posities om te bevallen vind je meestal door een goed beeld van de situatie te krijgen, je intuïtie af te tasten, aandachtig  je lichaam waar te nemen en te bewegen.

Er is veel geschreven over de posities waarin je kunt bevallen. Soms wordt zelfs gesteld dat je staand moet bevallen, maar dat is te kort door de bocht gesteld. Wat de beste positie is voor een bevalling verschilt namelijk sterk. Door een goede beeld van de situatie te krijgen, je intuïtie af te tasten, aandachtig je lichaam waar te nemen en te bewegen, vind je de best mogelijke positie om te bevallen. Om goed voorbereid te zijn is het handig om de verschillende posities en hun voor- en nadelen te kennen en te proberen. Ook is het goed je eigen lijf in verschillende situaties te leren kennen en te leren vertrouwen op je gevoel.

In reactie op de vele bevallingen in horizontale positie lanceerde Dancing For Birth™ de campagne #StandUpForBirth, waarin aandacht wordt gevraagd voor twee voordelen van verticale posities tijdens geboortes: het gebruik van de zwaartekracht en het vergroten van de doorgang in het bekken. Dancing For Birth™ is een internationale organisatie die zwangerschapslessen biedt waarin feel-good prenatale fitness met geboorte informatie wordt gecombineerd.

In de lessen Zwangerschapsdans leren zwangere vrouwen hun bewegingsruimte in te zetten tijdens de bevalling

De Nederlandse tak van Dancing For Birth™, onder de naam Zwangerschapsdans, verzorgt lessen en workshops verspreid over het land om vrouwen door middel van dans voor te bereiden op een zo goed mogelijke zwangerschap en bevalling. In deze lessen leren zwangere vrouwen hun bewegingsvrijheid in te zetten tijdens de bevalling om de baby soepel en met zo min mogelijk pijn ter wereld te brengen.

Er zijn zoveel verschillende posities dat het onmogelijk is om ze allemaal te onthouden. Om het iets simpeler te maken heeft Hester Appelman van stichting De Geboortenis daarom een paar gouden regels geformuleerd in het artikel ‘De beste standjes: geboorteposities tijdens de bevalling’:

Gouden regels voor het innemen van de beste geboortepositie

  • beval niet plat op je rug.
  • wissel verschillende posities af om de 30 minuten voor een optimale zuurstoftoevoer naar je baby en het voorkomen van kramp in spieren.
  • gas erbij: neem een positie in waarin het bovenlichaam verticaal is (met zwaartekracht mee).
  • op de rem: neem een positie in waarbij je bovenlichaam horizontaal is (liggend, hangend, staand, zittend).
  • hou je rug ligt gebogen in een C-curve. (geen holle rug) Dit lijnt de baarmoeder uit met het bekken en opent de ingang van je bekken.
  • constante beweging helpt de baby te draaien en in te dalen.
  • oefen van te voren de verschillende posities zodat je alvast een beetje kunt voelen wat jij comfortabel vindt en zorg dat je partner en/of doula je helpt te herinneren aan de verschillende posities tijdens de bevalling.
  • wees flexibel. Tijdens de bevalling verandert de positie van je baby en ga je over van de ontsluitingsfase naar de persfase. De houding die eerst fijn was kan even later juist vervelend aanvoelen. Dit is heel normaal.
  • zorg voor een gezond en sterk lichaam. Hoe sterker en gezonder je lichaam, des te meer energie heb je om de bevalling vol te houden. Bovendien verzuren je spieren veel minder snel wat het mogelijk maakt sommige posities langer vol te houden. Goed eten, voldoende beweging, rust en weinig stress zijn daarbij een must.
  • luister naar je lichaam. Dat weet precies wat voor jou en je baby nodig is op dat moment.

Zwangerschapsdans is een uitstekende voorbereiding op het kiezen van de beste geboortepositie(s) voor jouw lichaam en je baby op elk moment in het geboorteproces. En dit zijn onze redenen:

 10 redenen waarop Zwangerschapsdans je helpt de beste geboortepositie(s) in te zetten

1. jij leert de voor- en nadelen van staand en liggend bevallen

2. jij ervaart heel diverse bewegingen, van ‘salsa step’ tot ’tootsi roll’.

3. jij doet dansbewegingen waarin het bovenlichaam afwisselend verticaal en horizontaal is zodat je jouw lichaam in zulke posities leert kennen.

4. jij leert optimale houdingen voor dansen, maar ook houdingen voor rusten en dagelijkse bezigheden om tijdens de zwangerschap en de bevalling toe te passen

5. jij leert de juiste houding om passief te rusten, maar we stimuleren je juist om, indien mogelijk, actief en in beweging te blijven. We laten je meer dan 50 % van de les dansen. Je bent dus flink in beweging, zeker als je thuis verder danst, zodat je baby meer kans heeft om te draaien en in te dalen!

6. jij krijgt in onze maandelijkse en wekelijkse activiteiten voldoende oefening in de verschillende geboorteposities.

7. jij merkt dat posities die eerst prettig waren, niet meer prettig kunnen raken en andersom. Dit kan zelfs veranderen tijdens een les of na een periode waarin je lichaam veranderd is. Je leert omgaan met zulke veranderingen en je flexibel op te stellen.

8. jij maakt je spieren sterk en je bekken soepel.

9. we stimuleren je vertrouwen te hebben in je eigen intuïtie en je vermogen naar je lichaam te luisteren. Jij krijgt oefensituaties om de capaciteiten van je lichaam te verkennen en om je intuïtie aan te wakkeren.

10. Dansend tijdens je zwangerschap ervaar je ontzettend veel plezier! Dans je ook tijdens je bevalling, dan maakt je lichaam het ‘gelukshormoon’ oxytocine aan en ervaar je minder pijn en voel je je meer trots en vol vertrouwen. Je kunt nog verder gaan met dansen in je prille ouderschap, waar het je helpt je bewegingsvrijheid te verkennen en je draag-kracht te versterken.

–Dit artikel is eerder gepubliceerd door Assia Kraan voor Zwangerschapsdans Nederland–

In 1 minuut voorbereid op bevallen

Het is een kwestie van smaak, van levenshouding, van overtuiging en visie en zoveel meer. Waarom je dingen doet en dingen laat. Ik vind het zelf heel erg belangrijk dat ik het BEWUST ben. Niet omdat het zo hoort of omdat iedereen om me heen doet en laat. Soms is dat vermoeiend, maar ik kan niet anders, ik wil niet anders. En eerlijk gezegd, ik maak keuzes waar ik me bewust van wil zijn en waar niet.

Vanmorgen was ik, vers van de stembus, op een buurtontbijt in Leiden Noord. Ik ontmoette een vrouw die ik nog niet kende. We raakten aan de praat over zwemmen, naaiatelier en natuurlijk over bevallen, mijn passie. Ik vroeg haar hoe zij zich had voorbereid op haar bevallingen en hoe ze daarop terug keek. “Ik weet het niet, het overkwam me gewoon denk ik” antwoordde ze. “De bevallingen waren zwaar, zoals normaal is, maar

minder erg als ik hoor van andere verhalen om me heen.” We praatten verder over te veel denken en voorbereiden en het over je heen laten komen. Na ons gesprek liep ik weg met het gevoel dat een beetje van denken en een beetje van over-je-heen-laten-komen ideaal zou zijn?!

Er zijn een paar dingen waarvan ik had gewild dat ik die had gehoord, gelezen, me eigen had gemaakt voordat ik ging bevallen. Ik zet ze hier op een rijtje en voila, er staat een voorbereiding op bevallen in 1 minuut!


                        Voorbereiding in 1 minuut


  • je lichaam kan het, vertrouw het maar
  • er is een manier waarop je lichaam de baby groeit en eruit werkt, er is een grote kans dat het bij jou zo gaat en je hoeft er niets voor te doen. Veel vrouwen geeft het vertrouwen te weten wat er gebeurt en sommige vrouwen geeft het bovendien vertrouwen te weten waarom het gebeurt
  • jij bent de baas, je mag zelf kiezen over alles
  • het is belangrijk waar je bevalt. Niet de locatie, maar hoe de omgeving op jou overkomt. Je bevalling kan er soepeler of zwaarder van worden
  • je kunt steun vragen van je geboortepartner en anderen
  • je kunt professionele zorgverleners vragen je te begeleiden. Dit is zo gebruikelijk dat je wellicht vergeet dat jij, de klant, een vraag stelde aan je zorgverlener(s)
  • zet je intuïtie, creativiteit en kennis in om iets te veranderen of te laten
  • je kunt mensen of goedbedoelde hulp afwijzen en vertellen wat jij graag zou willen
  • het is goed om te proberen, met de mogelijkheid om het ‘fout’ te doen
  • vertel je verhaal naderhand aan iedereen die het horen wil
  • bedank iedereen die eraan heeft bijgedragen, laat je kennis en dank stromen

Dat is het. En als je meer voorbereiding verlangt, kan dat ook. Er zijn voldoende boeken, online video’s, cursussen en vrouwen in je omgeving om kennis en ervaring van te krijgen.


                            Maak het jouw bewuste bevalling


 

Geboren worden via de directe weg

De baby kan tijdens de geboorte een directe weg afleggen of een omweg maken. De omweg vraagt om meer omwentelingen van de baby in de buik. De meeste baby’s volgen van nature de directe weg, maar sommigen niet.

De gekozen weg hoeft niets over de duur of intensiteit van die weg te zeggen, maar het kan wel van invloed zijn. Sommige moeders ervaren meer rugpijn tijdens de baring als de baby de om-wentel-weg neemt.

tekening baby door bekken

De directe weg verloopt zo: het hoofdje van de baby ligt klaar bovenin het bekken, met het achterhoofd links (gezien vanuit de moeder). Voor de beste doorgang door het bekken draait het hoofdje tijdens de baring een kwart slag met de klok mee. De baarmoeder draait de baby door het met de klok mee en naar beneden te masseren. Om vervolgens het bekken te verlaten zal de baby weer een kwart slag draaien, omdat de onderkant van het bekken daar de breedste doorgang heeft. Zo past het hoofdje er het beste door. Daarna volgen de schouders dezelfde weg en is de baby helemaal geboren.

De om-wentel-weg wordt genomen door baby’s die niet al bij de start van de baring met hun achterhoofd links in het bekken klaarliggen. Wanneer ze bijvoorbeeld met hun neus links en achterhoofd rechts klaarliggen, moeten ze drie-kwart-slagen draaien voordat ze goed door het bekken kunnen. Deze baby’s draaien met hun harde delen langs de rug van de moeder en maken een langere omwenteling in de buik.

Tijdens de zwangerschap kun je jouw baby laten wennen aan links liggen en zo een voorkeur aanwennen voor de linker positie. Wanneer jullie in week 36 zijn is het aan te raden hiermee te beginnen, omdat de baby voor die tijd nog veel kan draaien. Het meest effectief hiervoor is op je linker zij te slapen. De baby zakt dankzij zwaartekracht gedurende de nacht met zijn zwaarste delen: achterhoofd, rug en billen, in jouw buik-hangmatje. Sommige baby’s genieten juist van ‘springen’ tegen het bed en zullen eerst het bed met hun voetjes ipv hun rug opzoeken. Ook zij kunnen daarna in jullie slaap naar links glijden.

Wanneer de baby een voorkeurspositie heeft ontwikkeld kun je hem uitnodigen daar uit te komen door je buik tot een hangmatje te vormen. De baby heeft dan meer ruimte om te bewegen en van positie te veranderen. Denk gedurende de dag aan je houding: zit zo min mogelijk naar achteren geleund en wel regelmatig met je buik naar voren. Bijvoorbeeld door op handen en knieën te gaan zitten. Of door te dansen met je buik naar voren en billen naar achteren en een gestrekte torso. Op die manier laat je de zwaartekracht helpen je baby van positie te veranderen. Dit uitnodigen tot een andere positie kan ook nog tijdens de baring.

In de Dancing For Birth lessen bespreken we de baby-positie, bekijken we een illustratieve video en proberen we houdingen uit om de baby uit te nodigen van positie te veranderen.